Mùi già đón Tết

Chị hai đã vào nhà để nhen bếp lửa. Cái bếp lò cũ sắp sửa cháy những ngọn lửa cuối cùng trước hăm ba. Rồi đây khi nhiệm vụ một năm đã viên tròn, mẹ sẽ đập bỏ nó để thay nhà cho ông Táo. Một cái bếp lò mới được tậu từ chợ "chồm hổm", chỉ chờ đêm tất niên để khai hỏa từ tay người nhẹ vía trong nhà. Nồi mùi già ngay sau đó sẽ được đun sôi trên bếp lò mới, với nguyện cầu đuổi đi cái cũ kĩ trong năm.

Những cây mùi đã qua cái cữ non tơ để thành loại rau ăn kèm, trở nên cứng cáp và trổ hoa trắng li ti. Thân cây từ xanh chuyển sang tía, nhiều cành kết trái, được bày bán ở mấy thúng sau xe đạp của các cô hàng rong dịp cận Tết. Nhiều người coi đó như một dấu hiệu của sự chuyển giao, cũng hệt khi thấy ngoài chợ bày bán dây lạt để gói bánh chưng, bánh tét. Những món hàng đặc trưng cho một cái Tết Nguyên đán đủ đầy.

Tôi nhớ vào những cái tết xa xăm, cây mùi già được mẹ chất sẵn thành đống cạnh bệ bếp. Đêm tất niên, mẹ cắt rễ, rửa sạch mùi già, cuốn thành bó vừa nồi, rồi đổ nước xăm xắp. Mấy lát gừng được mẹ đập dập, thả chung vào trong. Trên cái bếp lò mới, nồi mùi già nhanh chóng tỏa hương đồng nội theo những làn khói nóng. Đến đúng độ sôi, mẹ gạn lá, để nước mùi già chảy ra cái thau đặt sẵn. Chúng sau đó được chia làm các thau nhỏ hơn, phần được mẹ bưng đi khắp nhà như cái tục xông phòng loại bỏ âm khí, phần được dùng để tắm hoặc rửa tay, rửa mặt. Chúng tôi thường thích lẽo đẽo theo sau mẹ, nhìn bà bưng thau nước mùi già đi qua từng ngõ ngách trong nhà, ngoài sân. Những ngóc hẻm giấu đồ chơi của bọn tôi vì vậy cũng được mẹ tìm ra. Nồi mùi già bất chợt trở thành trinh sát ngầm xuất sắc.

Những thau nước mùi già khác được mẹ cho thêm ít muối, khuấy tan. Mấy đứa nhỏ được mẹ cho tắm mùi già trước khi khoác lên người bộ quần áo mới. Chúng tôi xem việc tắm nước mùi già như một hoạt động trọng đại mang đậm màu tâm linh. Rằng những bụi trần, muộn phiền năm cũ sẽ theo làn nước mùi già mà được rửa trôi sạch sẽ. Nhiều đứa chạy xem pháo hoa, thấy đồng hồ gần điểm cũng sẽ co cẳng chạy về nhà để kịp làm lễ tẩy trần. Đứa nào ham chơi trót qua giờ lành, vừa thút thít rửa tay, rửa mặt bằng nước mùi già, vừa lo lắng liệu sang năm có gặp may mắn, bởi chúng sẽ không được tắm khi đêm đã lên cao.

Riêng chị hai, chị ba, thì còn dùng nước mùi già để gội đầu, rửa mặt. Những cô con gái tới độ gả chồng hy vọng tẩy trần tất niên, cầu tân niên gặp tình duyên như ý. Nước cây mùi già tỏa hương thoang thoảng, vấn vít trên tóc, trên da cả ba ngày Tết liền kề. Tôi nhìn hai chị lau khô mái tóc hương mùi, thấy trong mắt họ là sự chờ đợi ở một hạnh phúc mới. Có gì đó để đợi mong, khiến tương lai đầy hy vọng tràn trề. Cây mùi già chợt trở thành một loại kí thác, mang sở cầu của những cô gái xuân thì về các đấng lang quân.

Giữa tiết trời chớm lạnh tiết lập xuân, tắm mùi già còn là cách để phòng bệnh cảm cúm, phong thấp. Nước mùi già pha ấm, dịu hương, làm cả người trở nên nhẹ nhàng khỏe khoắn. Mọi người cảm nhận mạch máu mình dãn ra dưới những lớp da ửng hồng vì nước ấm. Hệt một liệu pháp tâm lý giúp xoa dịu chứng đau nửa đầu, hương mùi già làm ai nấy thấy như thể được cởi bỏ cả tấn trách nhiệm đã đè nặng họ suốt một năm.

Hương mùi già đượm mùi xứ sở, nhắc nhở người ta hướng về cội nguồn, gốc rễ mỗi dịp Tết về. Dù ai có xa nhà, ngược xuôi trên khắp mọi nẻo, chỉ cần ngửi được hương mùi già trong nồi nước đêm giao thừa, là thấy tim mình như tìm được cái neo vào bến cảng quê hương.

Hôm nay, xuân về trong hương mùi già kí ức.