Người làm báo trong kỷ nguyên số: Cơ hội và thách thức

Trong thời đại kỷ nguyên số, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kết nối, số lượng các tờ báo điện tử, các loại hình truyền thông đa phương tiện cũng nở rộ khắp nơi trên thế giới, truyền tải thông tin dưới mọi hình thức. Công nghệ số làm cho báo chí có bước nhảy vọt về thời gian thông tin, không gian bao phủ, cách thức tiếp cận thông tin, tăng về số lượng bạn đọc, cũng như số lượng và chất lượng thông tin..

Nhà báo Nguyễn Minh Đức - Tổng biên tập Báo Hà Nội mới từng chia sẻ, hơn 20 năm trước, phóng viên đi sự kiện hoặc thực hiện đề tài đều ghi chép ra giấy, viết bài xong phải chạy ra cửa hàng thuê đánh máy chữ để gửi bài về tòa soạn (bằng fax là phổ biến). Muốn tìm hiểu kiến thức hầu như chỉ dựa vào kênh thông tin lưu trữ trong sách, báo của thư viện. Còn bây giờ, công nghệ số trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho người làm báo.

Khi nội dung và công nghệ luôn song hành với nhau, nhà báo và cơ quan báo chí sẽ khẳng định được vị thế, năng lực của mình. Trong kỷ nguyên số, câu chuyện viết cái gì, viết như thế nào để bạn đọc nhanh tiếp cận thông tin nhất càng được đặt ra cấp thiết. Người làm báo ngày nay phải biết sử dụng công nghệ, thay đổi tư duy ngôn ngữ làm báo truyền thống sang tư duy của báo chí số.

Còn theo PGS.TS. Đỗ Thị Thu Hằng - Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, chuyển đổi số báo chí thực chất là chuyển đổi từ báo chí đơn loại hình sang nền báo chí lấy báo điện tử làm trung tâm, ứng dụng công nghệ số trong toàn bộ hoạt động của tòa soạn hội tụ. AI cùng với các công nghệ số mới như blockchain, xR... là công cụ không thể thiếu của ngành công nghiệp nội dung số, cũng là một thách thức lớn trong quản trị nội dung thông tin báo chí.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nói, AI đang đe dọa nguồn thu của báo chí. Hiện nay, nguồn thu từ báo chí in, phát thanh, truyền hình và cả báo điện tử đã giảm đi rất nhiều. Trong khi đó, cùng với việc thu hút đạt được quảng cáo trên điện tử thì lại xảy ra tình trạng những ông lớn như Facebook hay Google tạo lập ra mạng lưới để quảng cáo. Và dần dần các cơ quan báo chí đều phải cài mã của Facebook hay Google, không cài mã của họ sẽ bị đánh tụt index.

Các cơ quan báo chí cần chủ động xây dựng chiến lược chuyển đổi số, trong đó đẩy mạnh ứng dụng AI trong tòa soạn. Cần chú ý là không có kịch bản chung cho việc ứng dụng AI trong quản trị sáng tạo nội dung báo chí. Với các cơ quan báo chí đang ở bước cơ bản trong chuyển đổi số, cần tập trung các ứng dụng AI trong sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất, nghiên cứu và phân khúc công chúng trên phiên bản báo điện tử, chú trọng an toàn và an ninh thông tin.

Như vậy, kỷ nguyên số đang mở ra cho nhà báo và các cơ quan báo chí những thuận lợi, nhưng cũng tạo không ít khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ hiện đại. Do vậy, bản thân mỗi nhà báo phải chủ động học hỏi, nâng cao kỹ năng làm báo để phù hợp với thời đại. Trong đó, việc chuyển đổi số báo chí; tăng cường vai trò của công nghệ là những giải pháp hàng đầu thu hút thêm lượng truy cập, giữ chân độc giả, tăng doanh thu quảng cáo và phát triển thêm các mảng doanh thu khác.