Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam nhiệm kỳ IV (2019–2024): Hành trình 5 năm nỗ lực vì nước sạch và môi trường bền vững

Dưới sự lãnh đạo nhất quán và tinh thần đoàn kết cao, nhiệm kỳ IV Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam đã thực hiện nhiều chương trình trọng điểm, đóng góp thiết thực vào công tác bảo vệ môi trường, cung cấp nước sạch, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, cũng như hiện thực hóa các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) đến năm 2050 mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết. Qua đó, Hội đã khẳng định vai trò tiên phong và vị trí ngày càng quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước.

Hoàn thiện tổ chức, tăng cường truyền thông, phát huy vai trò phản biện

Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam là thành viên của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Hội hoạt động trong phạm vi cả nước trong lĩnh vực nước sạch và môi trường, các lĩnh vực liên quan đến nước sạch và môi trường dưới sự quản lý Nhà nước của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Với tư cách là một tổ chức xã hội nghề nghiệp, Hội tập hợp rộng rãi các cá nhân và tổ chức, tranh thủ và phát huy mọi nguồn lực nhằm góp phần bảo đảm chất lượng nước, bảo vệ môi trường, nâng cao sức khỏe nhân dân, phát triển bền vững đất nước.

Ngay sau Đại hội đại biểu nhiệm kỳ IV vào tháng 12/2019, Ban Thường trực Trung ương Hội đã tiến hành kiện toàn tổ chức, xây dựng Quy chế làm việc và thành lập các Ban chuyên môn. Hiện nay, ban lãnh đạo được kiện toàn với 1 chủ tịch, 4 phó chủ tịch và 1 Tổng Thư ký. Ban Chấp hành gồm 46 đồng chí, Ban Thường vụ gồm 16 đồng chí. Tổng số hội viên tại Trung ương có 228 người (Không kể hội viên của các hội tỉnh), trong đó có 182 hội viên cá nhân và 45 hội viên tập thể.

Hệ thống đơn vị trực thuộc được củng cố về cả chất và lượng, tiêu biểu như: Tạp chí Môi trường và Cuộc sống, Văn phòng đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh; Viện Phát triển Tài nguyên và Môi trường, Viện Pháp lý, Bảo vệ Tài nguyên nước và Môi trường; Trung tâm Bảo vệ môi trường và Ứng phó với BĐKH; Trung tâm Nước, Môi trường và Phát triển bền vững,…

Trong nhiệm kỳ vừa qua, công tác truyền thông – tuyên truyền được Hội xác định là nhiệm vụ trọng tâm, với cơ quan ngôn luận là Tạp chí Môi trường và Cuộc sống. Tạp chí luôn hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, là diễn đàn có uy tín trong nghiên cứu, phản biện chính sách, và tích cực đóng góp vào công tác tuyên truyền của Trung ương Hội, góp phần hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường.

Đáng chú ý, Tạp chí đã tổ chức thành công nhiều sự kiện truyền thông có sức lan tỏa lớn như: Cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến tìm hiểu về bảo vệ môi trường trên Tạp chí điện tử Moitruong.net.vn; cuộc thi vẽ tranh với chủ đề “Ngôi trường xanh” dành cho học sinh nhằm lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường trong học đường.

Các diễn đàn chuyên đề được tổ chức thành công, thu hút sự tham gia của các nhà quản lý, nhà khoa học, đại diện các sở ngành và doanh nghiệp trên cả nước, điển hình như: Diễn đàn “Khó khăn, vướng mắc trong thực hiện phân loại, thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt” và Diễn đàn “Giảm phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi – Thách thức và cơ hội”. Ngoài ra, Giải Golf vì môi trường do Tạp chí tổ chức cũng để lại dấu ấn sâu đậm, tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng doanh nghiệp và xã hội.

Không chỉ là diễn đàn trao đổi về chuyên ngành và khoa học, Tạp chí điện tử Moitruong.net.vn còn là kênh thông tin thiết thực, nói lên tiếng nói của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực môi trường. Tạp chí đã đăng tải nhiều phóng sự chuyên sâu về các vấn đề môi trường, nước sạch, biến đổi khí hậu và mục tiêu Net Zero, góp phần đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp và người dân. Những thông tin phản biện từ thực tiễn giúp kết nối giữa chính sách và đời sống, qua đó khẳng định vai trò là cầu nối tin cậy giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng trong sự nghiệp bảo vệ môi trường bền vững.

Các hoạt động truyền thông của Hội còn lan tỏa tới địa phương thông qua sự tham gia tích cực của các Hội tỉnh: Tổ chức tọa đàm, tuyên truyền, phát động phong trào vì môi trường xanh, thu gom rác thải, trồng cây, chống rác thải nhựa… Tại TP.HCM, Văn phòng đại diện của Hội đã triển khai nhiều chương trình sáng tạo: Đổi rác lấy quà, tập huấn làm phân hữu cơ gia đình, trò chơi môi trường cho thiếu nhi… Tất cả đã góp phần lan toả tinh thần bảo vệ môi trường rộng khắp trong cộng đồng.

Hành động thiết thực vì nước sạch, bảo vệ môi trường và khí hậu

Trong nhiệm kỳ IV, Hội đã triển khai nhiều chương trình hành động cụ thể, thực tiễn, bám sát mục tiêu đảm bảo an ninh nguồn nước và môi trường cho cộng đồng.

Trong lĩnh vực tư vấn, phản biện và giám định xã hội, Hội tích cực tham gia xây dựng chính sách pháp luật như đóng góp vào Dự thảo Quy hoạch Tài nguyên nước 2021–2030, Luật Tài nguyên nước sửa đổi, Luật Đất đai, các Nghị định liên quan đến quản lý môi trường, nhựa sinh học, kinh tế tuần hoàn… Đặc biệt, Hội đang chủ trì và phối hợp thực hiện các đề tài cấp bộ, cấp trung ương về thị trường tín chỉ các-bon, đánh giá tác động môi trường đến di sản thiên nhiên, và cải thiện quản lý chất lượng nước trong hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải – các nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn và chính sách sâu rộng.

Thông qua mạng lưới các hội địa phương và các đơn vị trực thuộc, Hội đã lồng ghép và phối hợp thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu.

Tại các địa phương như Thái Nguyên, Bắc Giang…, các Hội thành viên đã chủ động triển khai nhiều hoạt động cụ thể như cải tạo, xây mới công trình cấp nước sinh hoạt, nhà vệ sinh học đường; hướng dẫn người dân bảo vệ nguồn nước tại chỗ, sử dụng tiết kiệm và an toàn; vận động quyên góp trang thiết bị vệ sinh và bồn chứa nước sạch cho các vùng khó khăn.

Tiêu biểu, Hội tỉnh Thái Nguyên đã huy động được tài trợ 56.000 bếp đun tiết kiệm nhiên liệu cho các hộ nghèo ở 62 xã, tổng giá trị gần 18 tỷ đồng, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện sinh kế nông thôn. Hội Bắc Giang thì đẩy mạnh xã hội hóa công tác thu gom, xử lý rác thải, năm 2020 đã thu gom xử lý gần 99.000 tấn rác tại các huyện, thị. Các Hội cơ sở cũng đóng vai trò tích cực trong việc tuyên truyền tiêu chí 17 nông thôn mới – môi trường và an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, Hội cũng tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt với Hàn Quốc và Đài Loan trong các lĩnh vực công nghệ môi trường, trồng cây hữu cơ, sản xuất phân bón sinh học. Đây là nền tảng để chuyển giao công nghệ xanh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập toàn cầu.

Đặc biệt, nhiệm kỳ vừa qua, Hội đã chủ động phối hợp tổ chức các diễn đàn lớn như "Điện gió và mục tiêu Net Zero 2050", "Thách thức và cơ hội thị trường các-bon", chuỗi sự kiện "Race to Net Zero", kết nối doanh nghiệp và cộng đồng để thúc đẩy thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam. Đây là bước đi quan trọng giúp Việt Nam từng bước hội nhập sâu rộng với xu thế toàn cầu về phát triển bền vững.

Ngoài ra, Hội còn phát huy vai trò xã hội – nhân đạo, tổ chức quyên góp hỗ trợ Quỹ vaccine COVID-19, hỗ trợ đồng bào vùng thiên tai lũ lụt, trao quà cứu trợ đến các địa phương chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, hạn hán. Các chương trình như “Vì biển đảo xanh Tổ quốc” đã góp phần truyền cảm hứng và lan toả trách nhiệm cộng đồng đối với môi trường sống và chủ quyền biển đảo.

Những hành động thiết thực đó không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống, nâng cao nhận thức cộng đồng mà còn thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm và bản lĩnh của Hội trong công cuộc bảo vệ tài nguyên nước, gìn giữ môi trường và ứng phó hiệu quả với thách thức biến đổi khí hậu hiện nay.

Nhìn lại nhiệm kỳ IV (2019–2024), có thể thấy Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam đã có một hành trình nỗ lực, bản lĩnh và đổi mới. Trong bối cảnh đất nước chịu nhiều tác động từ đại dịch, biến đổi khí hậu và áp lực phát triển đô thị, Hội không chỉ giữ vững vai trò là tổ chức xã hội – nghề nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực nước sạch và môi trường, mà còn khẳng định được tầm ảnh hưởng ngày càng sâu rộng trong cộng đồng và chính sách công.

Các kết quả mà Hội đạt được không chỉ thể hiện ở con số hội viên tăng lên, tổ chức được kiện toàn, hay các đề tài nghiên cứu được triển khai, mà quan trọng hơn là sức lan tỏa về nhận thức, thay đổi hành vi của người dân, doanh nghiệp và chính quyền các cấp trong tiếp cận vấn đề môi trường. Hội đã góp phần nâng tầm tiếng nói của cộng đồng trong các quyết định liên quan đến quản lý tài nguyên nước, phát thải khí nhà kính, và định hướng chuyển đổi xanh trong nền kinh tế.

Một trong những giá trị cốt lõi mà Hội để lại trong nhiệm kỳ này chính là nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Hệ thống tổ chức ngày càng hoàn thiện, đội ngũ cán bộ có trình độ và tâm huyết, các kênh truyền thông hiệu quả, cùng với sự kết nối chặt chẽ với các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương và quốc tế, sẽ là đòn bẩy giúp Hội thực hiện thành công các nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới.

Những hoạt động thiết thực vì nước sạch, vì môi trường bền vững và vì tương lai Net Zero vào năm 2050 không chỉ là cam kết chính trị – xã hội, mà còn là lời hứa cho thế hệ mai sau về một Việt Nam xanh hơn, sạch hơn, phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, với vai trò trung tâm kết nối – dẫn dắt – kiến tạo, sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong đồng hành cùng đất nước trong hành trình đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy cơ hội phía trước.

Từ những bài học kinh nghiệm và thành tựu của nhiệm kỳ IV, Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam sẵn sàng bước vào nhiệm kỳ V (2025–2030) với tâm thế đổi mới, hành động mạnh mẽ và chiến lược rõ ràng hơn. Đó không chỉ là một chặng đường phát triển mới của Hội, mà còn là lời khẳng định cam kết vì một Việt Nam xanh!

Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam họp Ban Thường vụ mở rộng, thống nhất tổ chức Đại hội lần thứ V vào ngày 8/8/2025