Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam: Kiến tạo hành động, kết nối thực tiễn

Đó là nhận định của TS. Nguyễn Quốc Trung – Trung tâm Bảo vệ môi trường và Ứng phó biến đổi khí hậu, người đã có nhiều năm đồng hành và theo dõi các hoạt động của Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam.

Chủ động, nhạy bén và bám sát dòng chảy chính sách

Nhìn lại nhiệm kỳ vừa qua, TS. Nguyễn Quốc Trung – Trung tâm bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu cho rằng, Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam đã có bước chuyển đáng ghi nhận, thể hiện rõ ở nhiều khía cạnh: Bám sát chính sách, tăng cường kết nối và nâng cao nhận thức cộng đồng về các vấn đề môi trường cấp bách.

TS. Nguyễn Quốc Trung chia sẻ: “Ngay sau COP26, Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam là một trong những tổ chức xã hội nghề nghiệp đầu tiên tổ chức hội thảo chuyên sâu về tín chỉ carbon – một chủ đề còn khá mới mẻ ở Việt Nam thời điểm đó. Điều đó cho thấy tư duy nhạy bén và khả năng nắm bắt nhanh xu hướng chính sách quốc tế của đội ngũ lãnh đạo Hội”.

Theo đó, Hội đã tổ chức chuỗi sự kiện “Cộng đồng và doanh nghiệp Việt Nam - Ứng phó biến đổi khí hậu” nhằm đẩy mạnh hoạt động truyền thông các quy định pháp luật về biến đổi khí hậu, kiểm kê khí nhà kính; phát triển thị trường carbon và xây dựng công cụ kiểm soát khí nhà kính; góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và nhận được hỗ trợ từ các nguồn vốn tài chính xanh, trái phiếu xanh của Việt Nam và quốc tế.

Hội đã định hướng rõ việc xây dựng các diễn đàn có chiều sâu chuyên môn và kết nối đa ngành. Các sự kiện như “Chuyển đổi xanh – Động lực phát triển bền vững khu vực Bắc Trung Bộ”; “Giảm phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi – Thách thức và Cơ hội” hay Diễn đàn “Thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam trong thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0”… tạo ra không gian để các nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà quản lý cùng ngồi lại, tìm ra hướng tiếp cận mới trong phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

“Đây không chỉ là những diễn đàn trao đổi thông tin, mà còn là nơi khởi sinh các sáng kiến và mô hình thực tiễn. Tổ chức được những hội thảo chất lượng như vậy đòi hỏi Hội phải có hiểu biết sâu về chính sách, bắt đúng mạch thời cuộc và có năng lực điều phối rất bài bản”, TS. Trung đánh giá.

Không chỉ tập trung vào hoạt động chuyên môn, Hội còn đặc biệt chú trọng vai trò kết nối thông tin. Với mạng lưới các chi hội cùng hệ thống cơ quan truyền thông trực thuộc, Hội đã trở thành cầu nối hiệu quả giữa chính sách và người dân.

TS. Nguyễn Quốc Trung nhận định: “Đây là nền tảng quan trọng giúp Hội tiếp tục nâng cao chất lượng phản biện và kiến nghị chính sách – vừa bám sát thực tiễn, vừa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ quá trình hoạch định chính sách môi trường”.

Tăng cường hợp tác quốc tế

Trong nhiệm kỳ qua, một điểm sáng nổi bật là việc Hội đã chủ động mở rộng hợp tác với nhiều đối tác quốc tế. Từ các đoàn doanh nghiệp châu Á, châu Âu đến những tổ chức công nghệ môi trường uy tín, Hội không chỉ dừng ở các cuộc gặp xã giao, mà đã có những bước đi cụ thể nhằm đưa công nghệ mới về ứng dụng tại Việt Nam.

Mới đây nhất, ngày 18/7/2025, tại Hà Nội, lãnh đạo Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, đã có buổi làm việc với Công ty TNHH Lihero Technology (Hồ Nam, Trung Quốc) nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực giám sát, xử lý ô nhiễm môi trường nước tại Việt Nam.

Cùng với đó, Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cũng đang khởi động Dự án “Hợp tác thí điểm các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí tại Việt Nam” với Trung tâm R&D Quỹ Công nghệ Tuần tra xanh – Hàn Quốc.

“Việc kết nối với các đoàn công nghệ quốc tế giúp Hội tiếp cận trực tiếp với những giải pháp đã chứng minh hiệu quả ở nước ngoài - từ số hóa dữ liệu nước sạch, mô hình xử lý nước thải thông minh đến các công nghệ quản lý môi trường đô thị. Đây là cơ hội để Hội tiếp cận xu hướng mới, mở ra hướng đi khả thi cho việc nâng cao chất lượng quản lý môi trường trong nước”, TS. Nguyễn Quốc Trung phân tích.

Hợp tác quốc tế cũng mở ra khả năng tăng cường nguồn lực tài chính, chuyển giao tri thức và gắn kết với các mục tiêu toàn cầu mà Việt Nam đang hướng đến như phát triển bền vững, chuyển đổi xanh và phát thải ròng bằng 0.

“Nếu biết tận dụng và phát triển các mối quan hệ này một cách chiến lược, Hội hoàn toàn có thể trở thành một trong những mắt xích trung gian hiệu quả nhất trong chuỗi thực thi cam kết khí hậu quốc gia”, TS Trung cho hay.

Hợp tác quốc tế không đơn thuần là “đưa công nghệ về” mà còn mở ra cơ hội xây dựng những mô hình mang lại giá trị thiết thực cho cả hội viên và cộng đồng. Thông qua các dự án chung, hội viên được nâng cao năng lực chuyên môn, có điều kiện tham gia vào những giải pháp vừa hiệu quả về môi trường, vừa khả thi về kinh tế.

Đổi mới cách làm, mở rộng không gian hành động

Tuy đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng theo TS. Nguyễn Quốc Trung, để thích ứng với những thách thức mới như biến đổi khí hậu, khủng hoảng tài nguyên hay yêu cầu về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ về phương pháp kết nối, tuyên truyền và vận động.

“Tuyên truyền không thể chỉ dừng ở diễn đàn hay tài liệu. Tuyên truyền sẽ hiệu quả hơn khi gắn với những giá trị cụ thể mà người dân, doanh nghiệp có thể nắm bắt và hưởng lợi. Công nghệ và hợp tác quốc tế chính là chìa khóa để làm điều đó”, ông Trung nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, trong nhiệm kỳ qua, Hội đã từng bước mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ môi trường. Việc tiếp các đoàn doanh nghiệp công nghệ nước ngoài, tìm kiếm giải pháp số hóa dữ liệu tài nguyên nước, môi trường là hướng đi đúng nhưng cần có chiến lược sâu hơn để biến hợp tác thành mô hình cụ thể, từ đó lan tỏa cho hội viên và cộng đồng.

“Ví dụ, nếu Hội xây dựng được mô hình thử nghiệm ứng dụng công nghệ xử lý nước thải thân thiện môi trường ở một tỉnh, rồi nhân rộng ra cả vùng, thì đó là giá trị thực sự. Hội không chỉ thuyết phục bằng lời nói mà bằng kết quả cụ thể”, ông Trung phân tích.

Hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, ông Trung cho rằng Hội cần tiếp tục tập trung vào hai mũi nhọn: Hợp tác quốc tế để chuyển giao công nghệ và kết nối, mở rộng lực lượng hội viên bằng những lợi ích thiết thực. Đó là con đường hiệu quả nhất để Hội đóng góp vào mục tiêu quốc gia về trung hòa carbon – đúng với tinh thần của một tổ chức xã hội nghề nghiệp có bề dày và uy tín.

“Bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu không còn là trách nhiệm riêng của Nhà nước. Trong bức tranh đó, Hội có thể trở thành cầu nối hiệu quả, giúp cộng đồng tham gia bằng công nghệ, lợi ích thiết thực và hành động cụ thể” – TS. Nguyễn Quốc Trung khẳng định.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số đang là xu thế tất yếu, TS. Trung cho rằng Hội cần đóng vai trò cầu nối giữa các bên: Từ người dân – doanh nghiệp đến chính quyền – tổ chức quốc tế. Mỗi chương trình, mỗi dự án, nếu gắn với số hóa, minh bạch dữ liệu và chia sẻ công nghệ sẽ giúp Hội gia tăng sức ảnh hưởng và uy tín.

Các buổi góp ý chính sách theo chuyên đề, với sự tham gia của doanh nghiệp, chuyên gia và nhà quản lý cũng sẽ giúp Hội tạo ra những góc nhìn đa chiều, phản biện chính sách bám sát đời sống hơn. Khi ý kiến phản hồi đến từ những người trực tiếp vận hành thực tiễn, chính sách không còn nằm trên giấy mà có thể “đứng vững” giữa dòng chảy của thực tế.

Ở đó, vai trò của Hội không đơn thuần là kết nối hay phản biện, mà là kiến tạo – kiến tạo tri thức, cơ hội và những giá trị mang lại lợi ích cụ thể cho cộng đồng. Một hành trình còn dài nhưng rõ ràng đang đi đúng hướng.

Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam: Chặng đường hơn hai thập kỷ xây dựng và phát triển vững mạnh