Lào Cai nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ rừng, hướng tới thị trường tín chỉ các-bon

Chủ động tiếp cận kinh tế xanh, hướng tới tín chỉ các-bon

Quản lý và bảo vệ rừng không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển bền vững mà còn mở ra cơ hội tham gia thị trường tín chỉ các-bon – một xu hướng kinh tế xanh đang ngày càng được thế giới quan tâm. Những năm gần đây, Lào Cai được đánh giá là một trong những địa phương đi đầu trong việc số hóa dữ liệu lâm nghiệp, gắn công tác quản lý rừng với truy xuất nguồn gốc và xác định trữ lượng các-bon. Đây được xem là nền tảng ban đầu để xây dựng các dự án các-bon lâm nghiệp, hình thành tài sản xanh có giá trị thương mại khi hành lang pháp lý hoàn thiện và thị trường tín chỉ các-bon chính thức vận hành.

Tại xã Bảo Nhai, công tác phát triển và bảo vệ rừng đang được đẩy mạnh. Theo báo cáo, tổng diện tích quy hoạch lâm nghiệp của xã sau sáp nhập đạt 8.201,06 ha, trong đó có 1.992,89 ha rừng tự nhiên và 5.847,33 ha rừng trồng. Diện tích rừng được quản lý bởi ba chủ thể gồm Ban Quản lý rừng phòng hộ với 3.193,09 ha; UBND xã 1.986,4 ha và các hộ gia đình quản lý 3.464,01 ha, qua đó góp phần bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên rừng tại địa phương.

Ông Trần Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Nhai cho biết, quản lý và bảo vệ rừng được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, gắn với định hướng phát triển kinh tế xanh trong tương lai. Xã đang tập trung rà soát, cập nhật diện tích rừng, đặc biệt là các vùng quế hữu cơ và rừng trồng, nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ phục vụ đo đếm, giám sát trữ lượng các-bon. Đồng thời, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức rõ giá trị kinh tế của việc giữ rừng, cải tạo rừng và tham gia liên kết sản xuất. Nếu thực hiện tốt công tác số hóa và quản lý rừng bền vững, Bảo Nhai hoàn toàn có thể tham gia thị trường tín chỉ các-bon trong tương lai, tạo thêm nguồn thu ổn định và nâng cao sinh kế cho người dân vùng cao.

Bảo Yên cũng là địa phương sở hữu nguồn tài nguyên rừng phong phú, giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái khu vực hạ lưu sông Chảy. Theo số liệu thống kê gần nhất, tổng diện tích đất lâm nghiệp của xã đạt trên 8.000 ha, trong đó có khoảng 7.607 ha đất có rừng. Tỷ lệ che phủ rừng duy trì trên 66,4%, thuộc nhóm các địa phương có độ che phủ cao của tỉnh Lào Cai.

Ông Trần Trọng Thông, Chủ tịch UBND xã Bảo Yên cho biết, nhằm hướng tới thị trường tín chỉ các-bon, địa phương đang tập trung xây dựng hệ thống dữ liệu rừng số hóa, cập nhật chi tiết từng lô rừng, chủ rừng, diện tích và trữ lượng. Một số khu vực đã bắt đầu triển khai đo đếm sinh khối rừng trồng, xây dựng bản đồ theo dõi khả năng hấp thụ các-bon bằng thiết bị GPS và các ứng dụng số. Song song với đó, huyện thúc đẩy phát triển vùng quế hữu cơ và rừng trồng đạt chứng chỉ FSC, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và chứng nhận môi trường – yếu tố then chốt để tham gia thị trường các-bon tự nguyện.

Theo đánh giá của địa phương, trong bối cảnh kinh tế xanh ngày càng được chú trọng, mỗi hecta rừng không chỉ mang giá trị sinh thái mà còn trở thành tài sản có giá trị thương mại. Quản lý rừng theo hướng bền vững, minh bạch và dựa trên dữ liệu số sẽ tạo điều kiện để Bảo Yên trở thành một trong những địa phương tiên phong của tỉnh tham gia thị trường tín chỉ các-bon, qua đó gia tăng nguồn thu cho ngân sách và cải thiện thu nhập cho người trồng rừng.

Theo báo cáo, hiện toàn tỉnh Lào Cai có hơn 4.197 ha rừng nguyên liệu được cấp mã số vùng trồng, với 5.182 mã số dành cho 2.103 chủ rừng và hộ dân. Hệ thống mã vùng trồng này đóng vai trò quan trọng trong truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế và bảo đảm tính minh bạch trong sản xuất. Đây cũng là nền tảng để từng bước hình thành cơ chế đo đếm, giám sát và thương mại hóa tín chỉ các-bon.

Điểm sáng chuyển đổi số lâm nghiệp vùng núi phía Bắc

Việc áp dụng mã vùng trồng gắn với số hóa trong quản lý giúp người dân tiếp cận ứng dụng iTwood – nền tảng do Trung tâm Nghiên cứu kinh tế lâm nghiệp phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh hướng dẫn triển khai. Thông qua ứng dụng này, các hộ trồng rừng có thể tự đo đạc, giám sát lượng các-bon tích trữ trong từng khoảnh rừng và cập nhật trực tiếp lên hệ thống. Đây được xem là bước khởi đầu để hình thành tín chỉ các-bon, mở ra nguồn thu mới đầy tiềm năng cho người trồng rừng trong tương lai.

Bên cạnh đó, người dân còn được tập huấn kỹ năng lập ô tiêu chuẩn, đo trữ lượng gỗ và theo dõi diện tích rừng thông qua bản đồ số. Những thao tác vốn phức tạp với người dân vùng cao nay được đơn giản hóa nhờ ứng dụng công nghệ, đưa công tác quản lý rừng tiến gần hơn tới các chuẩn mực quốc tế. Việc số hóa giúp quản lý chính xác từng mã vùng trồng, nắm bắt hiện trạng rừng và lượng các-bon hấp thụ.

Chương trình chuyển đổi số trong lĩnh vực lâm nghiệp hiện đang được thí điểm tại 5 tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó Lào Cai được đánh giá là địa phương triển khai bài bản và đồng bộ nhất. Sự gắn kết giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân đã hình thành hệ sinh thái lâm nghiệp số linh hoạt và hiệu quả.

Ông Nguyễn Việt Hà, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai khẳng định, chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của ngành lâm nghiệp. Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục mở rộng việc cấp mã vùng trồng cho toàn bộ diện tích rừng sản xuất, đặc biệt tại các vùng quế hữu cơ, keo, bồ đề…, đồng thời kết nối dữ liệu với nền tảng quốc gia nhằm nâng cao tính minh bạch và thuận lợi cho truy xuất nguồn gốc. Mục tiêu xuyên suốt là phát triển lâm nghiệp bền vững gắn với kinh tế xanh.

Theo ông Trần Bá Thăng, Trưởng phòng Quản lý bảo vệ rừng, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai, hiện toàn tỉnh có khoảng 865.059 ha rừng, trong đó diện tích đã thành rừng đạt 812.106 ha, tỷ lệ che phủ rừng khoảng 61,26%. Tổng lượng các-bon tích lũy trong rừng ước đạt trên 41,1 triệu tấn. Khi thị trường các-bon được triển khai, Lào Cai có tiềm năng tương đương khoảng 41 triệu tín chỉ các-bon.

Tín chỉ các-bon đang mở ra hướng phát triển mới đầy triển vọng cho ngành lâm nghiệp Việt Nam nói chung và tỉnh Lào Cai nói riêng. Khi hành lang pháp lý hoàn thiện và lượng các-bon hấp thụ được đo đếm chính xác, chủ rừng có thể tham gia giao dịch tín chỉ trên thị trường trong nước và quốc tế thông qua các dự án các-bon. Đây là nguồn thu tiềm năng, không gây tác động đến tài nguyên rừng, đồng thời khuyến khích người dân giữ rừng và mở rộng diện tích trồng mới.

Với những bước chuẩn bị bài bản, Lào Cai đang từng bước sẵn sàng tham gia thị trường tín chỉ các-bon trong tương lai. Việc phát triển rừng theo hướng sinh thái, hữu cơ và bền vững không chỉ giúp tăng khả năng hấp thụ các-bon mà còn nâng cao giá trị rừng cả về môi trường lẫn kinh tế.

Định hướng xây dựng ngành lâm nghiệp hiện đại, minh bạch và thân thiện với môi trường đang giúp Lào Cai dần hình thành chuỗi giá trị lâm nghiệp số. Theo đó, mỗi cánh rừng không chỉ mang lại sinh kế cho người dân mà còn trở thành tài sản số hóa, có khả năng sinh lợi thông qua thương mại, tín chỉ các-bon và xuất khẩu.

Lào Cai đặt mục tiêu có hơn 36.000ha lúa tưới AWD để giảm phát thải