[Góc nhìn tuần qua]: Phân loại rác tại nguồn cần sự chung tay của cả cộng đồng

Phân loại rác tại nguồn là một trong những chính sách môi trường có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhằm thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Phân loại rác tại nguồn sẽ giúp tăng nguyên liệu tái chế. Đây là cơ sở hình thành nền kinh tế tuần hoàn, biến chất thải thành tài nguyên, phục vụ cho sản xuất. Quy định này cũng góp phần bảo vệ môi trường, giảm tối đa lượng chất thải phải xử lý, hướng tới nền kinh tế không phát thải năm 2050.

Theo hướng dẫn thì mỗi hộ gia đình phải phân rác tại nguồn, thành 3 loại gồm: Chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; nhóm chất thải rắn sinh hoạt khác. Tuy nhiên, việc thực hiện lại gặp nhiều vướng mắc.

Từ ngày 1/1/2025, người dân phải chấp hành quy định của Luật Bảo vệ môi trường là phân loại rác thải tại nhà. Nếu vi phạm sẽ bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường.

Song, sau gần 2 tháng quy định có hiệu lực, thực tế cho thấy việc phân loại rác vẫn chưa thực hiện được. Các đơn vị thu gom rác chưa có hướng dẫn cụ thể, chưa được trang bị các dụng cụ thu gom rác thải đã phân loại; người dân chưa được phổ biến về tần suất và địa điểm thu gom rác đã phân loại...

Về phía cơ quan chức năng cũng chưa có cơ chế giám sát để xử lý. Tại nhiều địa phương việc phân loại rác thải tại nguồn vẫn chưa thực hiện được. Thậm chí, nhiều nơi, rác thải còn được đổ thành đống ngổn ngang ven đường.

Theo các chuyên gia, Nghị định 45/2022 của Chính phủ áp dụng mức xử phạt từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng đối với hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt là đủ sức răn đe, nhưng chưa thể áp dụng trong điều kiện hiện nay, khi người dân chưa được tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện phân loại chất thải. Như vậy, dù nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường đã có hiệu lực, thế nhưng vẫn chưa thể đi vào cuộc sống.

Khi phân loại rác trở thành một yêu cầu bắt buộc, mỗi cá nhân, mỗi hộ gia đình và mỗi tổ chức đều trở thành những mắt xích quan trọng trong chuỗi hoạt động bảo vệ môi trường. Việc làm này không chỉ thể hiện trách nhiệm cộng đồng mà còn là minh chứng rõ ràng cho việc hội nhập và phát triển theo hướng bảo vệ hành tinh. Nếu chúng ta không thay đổi thói quen và nhận thức từ bây giờ, các hậu quả nghiêm trọng về ô nhiễm không khí, nguồn nước và đất đai sẽ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người.

Như vậy, việc phân loại rác không chỉ là một hành động cần thiết, mà là một yêu cầu không thể trì hoãn nếu chúng ta muốn xây dựng một môi trường trong lành và một tương lai xanh, sạch cho tất cả mọi người. Việc tham gia vào phong trào phân loại rác không chỉ là việc làm mang lại lợi ích ngay lập tức cho bản thân mà còn là cách chúng ta góp phần xây dựng một xã hội văn minh và phát triển bền vững.