Bắc Ninh kiên quyết "không châm chước, không thoả hiệp, không có vùng cấm và không có ngoại lệ" với ô nhiễm môi trường

Coi nhẹ đổi mới công nghệ, bảo vệ môi trường

Việc thúc đẩy làng nghề phát triển là điều cần thiết, là động lực quan trọng góp phần xây dựng Nông thôn mới, thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đang hiện diện chính là xu hướng phát triển thuần túy về kinh tế, coi nhẹ đổi mới công nghệ, bảo vệ môi trường, không bảo đảm cho sự phát triển lâu dài và ổn định.

Tại phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, có 195 cơ sở sản xuất giấy, hơi thương phẩm nằm trong khu dân cư; 130 cơ sở sản xuất nằm trong Cụm công nghiệp. Từ năm 2022 trở về trước, tình trạng ô nhiễm nước thải, khí thải do các cơ sở sản xuất, tái chế giấy đã trở thành vấn nạn, bức tử môi trường tại đây. Để giải quyết vấn đề này, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai Đề án tổng thể bảo vệ môi trường giai đoạn 2019 – 2025, theo đó, yêu cầu tất cả các cơ sở tại phường Phong Khê phải sử dụng hơi thương phẩm, xây dựng hệ thống xử lý nước thải tuần hoàn, nghiêm cấm xả thải ra môi trường. Điều đáng nói, không ít cơ sở vì lợi ích kinh tế đã cố tình né tránh các quy định, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Còn tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tình hình ô nhiễm môi trường không kém phần nghiêm trọng. Mặc dù chính quyền địa phương đã liên tục tuyên truyền, nhắc nhở và xử phạt các trường hợp vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, các cơ sở sản xuất, tái chế nhôm tại đây vẫn hoạt động mà không tuân thủ quy định. Một chủ cơ sở tại thôn Mẫn Xá cho biết, mỗi ngày cơ sở của ông sản xuất hàng tạ nhôm thành phẩm, mặc dù biết rõ rằng khí thải và bụi nhôm có thể gây hại cho sức khỏe con người và môi trường. Tuy nhiên, vì lợi nhuận, họ vẫn bất chấp nguy cơ.

Đáng chú ý, vấn đề ô nhiễm tại xã Văn Môn không chỉ là ô nhiễm không khí. Tại đây, còn tồn tại hàng trăm nghìn tấn xỉ thải, gây ô nhiễm đất đai và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái. Các cơ sở trong Cụm công nghiệp Mẫn Xá cũng không khá hơn khi nhiều lò đúc nhôm vẫn xả khí thải trực tiếp ra môi trường, khiến khu vực này bị đe dọa trở thành một "Mẫn Xá thứ 2" với ô nhiễm trầm trọng.

Kiên quyết xử lý triệt để ô nhiễm môi trường tại làng nghề, cụm công nghiệp

Trước tình hình này, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai mạnh mẽ các giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường. Năm 2024, Tỉnh ủy Bắc Ninh đã ban hành văn bản số 1671-CV/TU, chỉ đạo việc giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm tại phường Phong Khê, Cụm công nghiệp Phú Lâm và xã Văn Môn.

Theo đó, đối với các cơ sở sản xuất giấy, hơi thương phẩm, cơ sở tái chế, cô đúc nhôm nằm trong khu dân cư và ngoài Cụm công nghiệp, đảm bảo các quy định của pháp luật, chỉ được hoạt động đến 31/12/2024. Đối với các cơ sở sản xuất trong CCN đảm bảo đầy đủ các quy định của pháp luật, chỉ được hoạt động đến 31/12/2029. Dừng hoạt động CCN làng nghề Mẫn Xá và các cơ sở sản xuất trong Cụm do chưa đủ điều kiện hoạt động. Tiến hành di chuyển tất cả các cơ sở tới địa điểm được phép hoạt động.

Kiên quyết xử lý môi trường làng nghề, đồng chí Vương Quốc Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh, khẳng định: "Chúng tôi kiên quyết không châm chước, không thoả hiệp, không có vùng cấm và không có ngoại lệ trong việc xử lý các hành vi vi phạm bảo vệ môi trường".

Bên cạnh công tác tuyên truyền, nhắc nhở, yêu cầu các cơ sở sản xuất chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, tỉnh Bắc Ninh cũng tăng cường công tác kiểm tra. Tính riêng năm 2021 và 2022, tại Cụm công nghiệp Phú Lâm (huyện Tiên Du) và tại phường Phong Khê (thành phố Bắc Ninh), đã có trên 70 cơ sở sản xuất, tái chế giấy bị xử phạt và đình chỉ hoạt động, với tổng số tiền hàng chục tỉ đồng, con số kỷ lục trong lĩnh vực môi trường. Tính riêng năm 2024, tại khu vực làng nghề, Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố 2 vụ án, với 4 bị can về tội “Gây ô nhiễm môi trường” (cao nhất cả nước). Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Bắc Ninh đã thực hiện Lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với 1 đối tượng với hành vi chống đối lực lượng xử lý vi phạm môi trường.

Chỉ trong tháng 11/2024, tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, lực lượng chức năng cũng đã tiến hành xử phạt trên 70 trường hợp vi phạm trong lĩnh vực môi trường, với tổng số tiền trên 30 tỷ đồng.

Chuyển biến tích cực

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền và các cơ quan chức năng, tình trạng ô nhiễm môi trường tại phường Phong Khê và xã Văn Môn đang dần được giải quyết. Tại phường Phong Khê, đến tháng 10/2024, 100% các cơ sở sản xuất giấy trong khu dân cư đã ngừng hoạt động, vượt xa mục tiêu đề ra. Các lò hơi trong khu dân cư cũng đã được tháo dỡ. Tại Cụm công nghiệp Phong Khê I và II, 29/130 cơ sở đã dừng hoạt động, và thành phố Bắc Ninh đang tiếp tục tiến hành kiểm tra các cơ sở còn lại.

Tại xã Văn Môn, đến tháng 12/2024, toàn bộ các cơ sở tái chế và đúc nhôm trong khu dân cư đã dừng hoạt động, hoàn thành việc tháo dỡ lò tái chế và ống khói, góp phần cải thiện đáng kể chất lượng không khí và môi trường sống của người dân.

Khi các nguồn phát thải bị ngăn chặn triệt để, môi trường tại hai làng nghề đã có những chuyển biến tích cực. Tại Trường THCS Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, thầy và trò đã không còn phải đóng kín mít các ô cửa, để ngăn khói bụi và mùi ô nhiễm. Các em học sinh cũng không cần đeo khẩu trang trong các tiết học. Những tấm rèm cửa được trả về đúng với công dụng của nó, chỉ để che nắng.

Còn tại xã Văn Môn, khói bụi cũng đã không còn bủa vây, một môi trường trong lành đã quay trở lại với nhịp sống thường ngày của người dân. Vấn đề ô nhiễm môi trường đã được tỉnh Bắc Ninh từng bước giải quyết. Điều đó thể hiện tinh thần quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của người dân. Bắc Ninh kiên quyết không đánh đổi môi trường lấy lợi ích kinh tế.